Besinler, vücudumuzun en doğru şekilde çalışabilmesi ve günlük stresle, yorgunlukla baş etmek için gereklidir. Bu nedenle gün boyu enerjimizi koruyabilmek için besin seçimimiz oldukça önemlidir. Örneğin, enerjik olmak için şekerli besinleri aşırı tüketmek aslında tam tersi etki yaratarak, gün içinde inişli-çıkışlı enerji dalgalanmalarına sebep olurken kompleks karbonhidratların tüketimi ise pozitif etki gösterir. Modern yaşamın zorlukları, iş ve aile hayatındaki sorumluluklar çoğu zaman daha az uykuya, daha fazla strese ve daha az zamana sebep oluyor. Ancak size beslenme uzmanınız olarak tavsiyem; ne kadar yoğun olursanız olun, sağlıklı beslenme konusunda kolaya kaçmayın.
Besinler Nasıl Yakıta Dönüşür
Basit olarak anlatacak olursam; yemek yedikten sonra besin ögeleri daha küçük bileşenlere parçalanır, emilir ve yakıt olarak kullanılır. Karbonhidratlar, proteinler ve yağlar vücudumuzun enerji sağlamak için kullandığı 3 ana besin ögesidir. Bunların ilk kullanılanı ve en önemlisi karbonhidratlardır. Karbonhidratlar tükendiği zaman enerji üretimi için proteinler ve yağlar kullanılır. Karbonhidratlar basit ve kompleks olmak üzere ikiye ayrılır. Hem basit hem kompleks karbonhidratlar sindirim sonrasında hücreler tarafından enerji elde etmek için kullanılan şekere (gkukoza) dönüştürülür.
En İyi Enerji Vericiler
Enerji almanın en kaliteli yolu; lif içerdikleri için sindirimi daha uzun süren ve daha yavaş emilen kompleks karbonhidratlardır. Kompleks karbonhidratlar kan şekerini dengeleyerek pankreastan daha az insülin salınımı sağlar. Böylece daha uzun süre de tokluk sağlanır. Sağlıklı ve enerji verici beslenmede, hayvansal proteinler (et, tavuk, hindi, balık), baklagiller (barbunya, fasulye, nohut) ve yeterli miktarda tekli ve çoklu doymamış yağlar da (avokado, Hindistan cevizi yağı, fındık, ceviz, badem gibi yağlı tohumlar) mutlaka bulunmalıdır. Gün içinde enerjimizin korunması için yeterli sıvı tüketimi unutulmamalıdır. Su, besin ögelerinin sindirimi, emilimi ve taşınması için önemlidir. Dehidrasyon (vücudun susuz kalması) enerjinin düşmesine sebep olur. Günlük su ihtiyacınızı ortalama 8-10 bardak olarak düşünebilirsiniz.
Kaçınılması Gereken Besinler
Şekerlemeler, tatlılar, kurabiyeler, şekerli içecekler, meyve suları gibi kana hızla karışan ve bir anda kan şekerinin yükselip-düşmesine neden olan basit karbonhidratlardan kaçınmalısınız. Enerjinin gün boyu korunması için, alkolden uzak durulmalı ve kafein ise kontrollü alınmalıdır. Alkolün yatıştırıcı etkisi olduğundan enerji seviyesini düşürebilir. Kafein ise genelde ilk 2- 3 saat enerji verirken, sonrasında tam tersi etki oluşturabilir.
Öğün Saatleri
Çok acıkmanın aşırı yemeye sebep olduğu unutmayın. 3 ana öğün mutlaka yapılmalı ve 4 saatten uzun süre aç kalmayacak şekilde ara öğünler eklenmelidir ki enerjiniz gün boyu stabil kalabilsin. Her öğününüzde tüm besin grupları bulunmalıdır. Yüksek lifli, proteinli ve yağlı öğünlerin sindirimi daha uzun sürdüğünden daha uzun süre tokluk sağlar.
Unutmayın, gününüz ne kadar yoğun olsa da doğru besin seçimleri yaparak, gün boyu enerjinizin korunmasını sağlamak sizin elinizde.
Yrd. Doç. Dr. Gamze Şanlı Ak
Moso Diyet ve Beslenme Danışmanlığı