Mutluluk, insanın ömrü boyunca peşinden koştuğu kavramlardan biridir. Her bireyde mutluluk potansiyeli mevcuttur. Çünkü mutluluk, zaten beyinde üretilir. (1) Mutluluk hormonlarını mutlaka duymuşsunuzdur. Serotonin de size mutluluk veren hormonlardan biridir. (1) Bu hormonun nasıl çalıştığını ve salgılanmasını artırmak için yapabileceklerinizi öğrenmek istiyorsanız içeriği okumaya devam edebilirsiniz.
Serotonin Hormonu Nedir?
Sağlık ve yaşam haberlerini veya gündelik bilgi içeren makaleleri okurken serotonin ifadesine mutlaka rastlamışsınızdır. Bu noktada “Serotonin nedir? ve “Serotonin ne demek?” gibi sorulara cevap aramış olabilirsiniz. Serotonin, vücutta doğal olarak salgılanan hormonlardan ve nörotransmitterlerden biridir. Mutluluk hormonları arasında yer alır. Ana işlevi, vücuttaki gerginliği azaltmaya yardım etmesidir. Duygu durumunu düzenleyerek huzur, mutluluk, sakinlik ve zindelik hissi sunar. (1) Bu hormonun diğer işlevleri şunlardır:
- Uykunun düzenlenmesi
- İştah kontrolü
- Duygusal algı ve ağrı düzenlemesi
- Sindirim sistemi kontrolü
- Kan pıhtılaşması (1)
Duygusal iyilik hâlini çok çabuk kaybeden, uyku bozukluğu yaşayan ve sürekli aç hisseden bireylerin mutluluk hormonu seviyesi düşük olabilir. (2) Gereğinden fazla ağrı ve acı duyan, bağırsak sorunları yaşayan ve kanı kolaylıkla pıhtılaşmayan bireyler de yine bu hormonu salgılama düzeylerini artırmayı deneyebilirler. (3)
Serotonin Nasıl Salgılanır?
Bir nörotransmitter olan serotonin, beynin presinaptik sinirinde üretilir. Bir uyaran geldiğinde hâlihazırda üretilmiş olan bu hormon, sıvı ile dolu sinaptik boşluktan geçerek postsinaptik sinirin duvarlarına ulaşır. Bu duvarlarda her bir nörotransmitter için ayrı reseptörler bulunur. Serotoninler de kendi reseptörlerini bularak temasa geçerler. Böylece hormon, işlevini yerine getirmiş olur. (2) Peki bu döngüyü sağlamak için yani söz konusu hormonun salgılanmasını tetiklemek için neler yapabiliriz?
- Güneş ışığına maruz kalabilirsiniz.
- Düzenli egzersiz yapabilirsiniz.
- Stresten uzak durabilirsiniz.
- Sosyal etkileşimi artırabilirsiniz.
- Masaj ve dokunsal terapi uygulayabilirsiniz. (2)
Dört mutluluk hormonu serotonin, endorfin, dopamin ve oksitosin; vücutta farklı işlevlere sahiptir. Her biri sonuç olarak mutluluk hissettirse de bunu farklı yollarla yapabilirler. Örneğin endorfin bunu ağrıları keserek dopamin ödüllendirerek ve oksitosin sevgi aracılığıyla yapar. Serotonin ise ruh hâlini stabilize ederek mutluluk verebilir. (2) Bu nedenle genel olarak sağlıklı rutinler oluşturur ve günlük yaşamınızı düzenlerseniz söz konusu hormonun seviyesini yükseltebilirsiniz.
Serotonin İçeren Besinler Nelerdir?
Serotonin, doğal olarak besinlerde bulunmaz. Ancak triptofan adı verilen bir amino asit tarafından sentezlenebilir. Triptofan içeren besinleri tükettiğinizde bu hormonun üretimi için gerekli kaynağı sağlamış olursunuz. Dolaylı olarak serotonin içeren besinlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:
- Hindi
- Süt ürünleri
- Muz
- Yumurta
- Badem
- Balkabağı
- Yulaf
- Somon
Bu gıdaların yanı sıra koyu yeşil yapraklı sebzelerde de triptofan bulunabilir. Sıralanan besinlerin çoğu, günlük diyetlerde bulunması önerilen ürünlerdir. Bu besinlerin tersine şeker oranı yüksek, aşırı yağlı ve çok tuzlu yiyecekler, triptofanın beyne ulaşmasını yavaşlatır. Alkol, kafein ve aşırı protein tüketimi de aynı etkiyi yaratır. Dolayısıyla sağlıklı bir beslenme düzeni oluşturduğunuzda otomatik olarak bu hormonun salgılanmasını düzenlersiniz. (2)
Serotonin Takviye Olarak Alınabilir mi?
Evet, serotonin takviye olarak alınabilen hormonlardan biridir. Bu takviyelerin üzerinde 5-HTP yazdığını görürsünüz. 5-hidroksitriptofan, serotonin oluşumunun öncülerindendir. (3) Sağlıklı bir beyin, bir nörotransmitter oluşturmak için ihtiyacı olan tüm amino asitlere zaten sahiptir. Bu amino asitlerin nörotransmitterlere dönüşmesi için yalnızca sentezlenmeleri gerekir. Serotonin besin takviyesini kullandığınız takdirde vücudunuzda hâli hazırda var olan triptofan ve 5-HTP gibi amino asitler sentezleyebilir. Böylece ideal sayıda serotonin nörotransmitterine sahip olabilirsiniz. (5)
Ancak söz konusu hormonun sağladığı ruh hâli stabilizasyonuna ulaşmak için bu nörotransmitterlerin uyarılması gerekir. Bu noktada iş yine size düşer. Yukarıda sıralanmış olan egzersiz ve sosyal etkileşim gibi önerileri uygulayarak arzuladığınız ruh hâline ulaşabilirsiniz. (5) 5-HTP takviyesi almadan önce mutlaka doktorunuza danışmayı ve kullanım talimatlarına uymayı ihmal etmeyiniz.
Kaynaklar:
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/cphy.c220004
- https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2755494
- https://www.proquest.com/openview/682f37db3ecc6d81f17eff5d1ead6378/1?pq-origsite=gscholar&cbl=136214
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9627707/
- http://www.agrifoodscience.com/index.php/TURJAF/article/view/355