Cildin subkutan doku (deri altı) ile epidermis (deri üstü) katmanları arasındaki bağ olan dermis, derinin korunmasından ve desteklenmesinden sorumludur. Bağ doku adıyla da bilinen bu bölümde farklı görevler üstlenen bileşenler vardır. Bunlardan biri olan kolajen, dermisin ana bileşenidir. Bu yapı aynı zamanda memeli canlıların deri, kemik, kornea, tendon, kıkırdak ve ligamentler başta olmak üzere ayrı bağ dokularında en çok bulunan proteindir. Bu yapısal proteinin Tip 1, Tip 2 ve Tip 3 olmak üzere farklı türleri bulunur. (1) Yazının devamında vücudun çeşitli yerlerine etki eden kolajen tiplerini ve bu protein türüne dair diğer detayları görebilirsiniz.
Kolajen Tipleri: Cildinize, Saçlarınıza ve Eklem Sağlığınıza Uygun Seçenekler
Vücutta en yoğun bulunan yapısal protein olan kolajenin 46 ayrı polipeptid zincirden meydana gelen 29 farklı tipi vardır. (2) Yapısal olarak karakteristik üçlü sarmaldan oluşan bu tiplerin bulunduğu bağ dokular ve etki alanları değişiklik gösterir. Örneğin Tip 1 kolajen; kemik, dermis, tendon ve korneada yer alır. Doku yenileme özelliğiyle diğer kolajen tiplerinden farklılaşır. Moleküler bileşimi, bulunduğu doku, kullanım alanı gibi yönleriyle birbirinden ayrılan, Tip 2 ve Tip 3 olmak üzere iki farklı kolajen seçeneği daha vardır.
Tip 1 Kolajen: Cilt ve Kemiklerinizin En İyi Dostu
Kornea gibi dokularda yer alan Tip 1 kolajen, insan vücudunda en çok bulunan, çok dayanıklı bir proteindir. Amino asitlerden meydana gelen bu protein fibril, yani ipliksi bir yapıya sahiptir. Bu yapısal protein, fibroblast hücrelerinde doğal yollarla üretilir. Deri bağ dokusunun %80’nini; kemiğin organik yapısının ise %90’nını oluşturur. Doku yenileme özelliğinden dolayı cilt ve kemiklerinizin en iyi dostlarından biridir. (2)
Tip 2 Kolajen: Esnek Eklem ve Kıkırdakların Sırrı
Yapısal proteinlerden olan Tip 2 kolajen; kıkırdak, gözün içindeki jel madde vitreus ve omurga kemikleri arasında yastıkçık görevi yapan nükleus pulposus bölümlerinde yer alır. Eklem kıkırdağının ana bileşeni olan bu kolajen tipi, kemiklerin birleştikleri yerlerde meydana gelen artrit hastalığının tedavisinde kullanılır. Ayrıca Tip 2 kolajen, kıkırdak onarımını hızlandırmaya da yardımcı olur. (2)
Tip 3 Kolajen: Genç ve Sağlıklı Cilt için Kolajen Üretimi
Tip 3 kolajen, fibroblastlar ve erişkin tip kök hücreler tarafından salgılanır. Doku hücrelerini destekleyen ekstraselüler matriksin ana bileşeni olan Tip 3 kolajen; cildin elastikiyetini ve sıkılığını destekler. (3) Aynı zamanda akciğer rahatsızlıkları, karaciğer hastalıkları, böbrek fibrozu ve fıtık gibi sağlık sorunlarının tedavisinde önemli rol oynar. (2)
Doğadan Gelen Gençlik Kaynağı: Kolajenin Farklı ve Etkileyici Kaynakları
Farklı versiyonları ve etkileriyle ön plana çıkan kolajen tipleri, doğal gençlik kaynakları arasında gösterilebilir. Vücutta doğal olarak bulunan bu yapısal proteini, besinlerden almak da mümkündür. Kolajen içeren gıdalardan bazıları aşağıdaki gibidir. (4)
- Protein açısından zengin hindi, dana ve tavuk eti gibi hayvansal ürünler (5)
- Uskumru, somon ve sardalya gibi balık türleri
- Amino asit kaynakları arasındaki yumurta
Kolajen içeren besinlerin yanı sıra bu yapısal proteini alabileceğiniz takviyeler de bulunur. Kolajen takviyeleri, tablet, likit ve toz gibi farklı formlarda üretilir. Hidrolize kolajenden üretilen bu takviyeler, antioksidan kaynağı olması ve kolay sindirimiyle ön plana çıkar. (6) Ayrıca biotin, hyaluronik asit, çinko ve C vitamini gibi bileşenler de içermesiyle vücudun farklı bölümlerine yönelik birden fazla etkiyi aynı anda sunabilir. Kemik, eklem, cilt ve saç sağlığını güçlendirmek isteyenler, doğal kolajen kaynaklarına ek olarak bu takviyeleri de kullanabilir.
Kaynakça:
(1) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3003457/
(2) https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/952486
(3) https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/687493
(4) http://japsonline.com/admin/php/uploads/1466_pdf.pdf
(5)https://acikerisim.erbakan.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12452/8258/CENNET%20AVCI.pdf?sequence=1&isAllowed=y
(6) https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1186385