Kronik Yorgunluk Nedir ve Nasıl Geçer?

Enerji yokluğu anlamına gelen yorgunluk, dönem dönem pek çok kişi tarafından hissedilebilir. Genellikle bir süre sonra kendiliğinden ya da alınan bazı önlemlerin yardımıyla geçebilir. Kronik yorgunluk sendromu (KYS) olarak adlandırılan durum ise en az 6 ay devam edebilir ve hem fiziksel hem de zihinsel kronik sorunları beraberinde getirebilir. KYS hastalarında dikkat ve konsantrasyon eksikliği gibi semptomlar açığa çıkabilir. (1)

Uzun Süreli Hâlsizlik: Kronik Yorgunluk Nedir?

Kronik yorgunluk sendromu (KYS), toplumda sık rastlanabilen klinik sorunlar arasındadır. Dinlenmeye rağmen geçmeyen, sabit tıbbi nedeni olmayan ve aşırı bitkinlik hissi ile karakterize bir hastalıktır. Kişilerin günlük rutinlerini, sosyal ilişkilerini ve ruh hâlini olumsuz etkileyebilir. Klinik bulgularla kendisini gösteren bu durumun, daha çok 20-40 yaş aralığındaki kadınlarda görüldüğü söylenebilir. Fakat farklı yaş gruplarında ve sosyoekonomik kesimlerde de açığa çıkabilir. (1,2)

Ayrıca bu sendrom, miyaljik ensefalomiyelit (ME) veya sistemik efor intoleransı hastalığı olarak da adlandırılabilir. Kronik yorgunluğun nedenleri ise henüz kesin sınırlarla belirlenmemiştir. Bazı bilimsel çalışmalar; bu rahatsızlığın viral enfeksiyon, psikolojik stres ya da ilgili tüm faktörlerin bir kombinasyonu ile oluştuğuna işaret ettiği söylenebilir. Özetle, birden fazla nedenden kaynaklanabilen bu uzun süreli hâlsizlik durumunun teşhis ve tedavi edilmesi zaman alabilir. (2)

Vücut ve Zihin Sağlığını Etkileyen Temel Kronik Yorgunluk Belirtileri Nelerdir?

Kişiden kişiye değişebilse de bazı temel kronik yorgunluk belirtilerinden bahsedilebilir. Bunların başında uzun süredir geçmeyen bitkinlik hissi sayılabilir. (3) Sürekli yorgunluk ve hâlsizlik hissiyle kendisini gösteren bu rahatsızlığın diğer semptomlarından bazıları şunlardır:

Fiziksel ve zihinsel efor sonrası yorgunluk
Uykuya dalmada ve devam etmede güçlük
Yoğun ve sürekli rüya görme
Huzursuz bacak sendromu
Gece gelişen kas spazmları
Kronikleşen ağrılar
Baş dönmesi
Sıcaklığa karşı aşırı duyarlılık
Belirli gıdalara intolerans
Grip benzeri semptomlar
Hafıza ve konsantrasyon kaybı (3,4)

Sürekli yorgunluk hissi yaşayan kişilerde depresyon, stres ve kaygı gibi psikolojik belirtiler de açığa çıkabilir. Miyaljik ensefalomiyelit ya da diğer adıyla kronik yorgunluk sendromu olanlarda görülen semptomları hafifletmek için bazı yöntemlerden destek alınabilir. Kronik yorgunluk belirtileri; dengeli beslenme, gıda takviyesi alamı ve tamamlayıcı tedavi görme gibi yöntemlerle azaltılabilir. (3)

Kronik Yorgunluk Nasıl Geçer?

Kronik yorgunluk; genetik, aşırı efor harcama, enfeksiyon ve travma kaynaklı sebeplerle ortaya çıkabilir. (5) Bu sendromun varlığına işaret eden belirtileri kendinizde gözlemliyorsanız sağlık profesyonellerine danışabilirsiniz. Sürekli hâlsizlik yaşayanlar, bu rahatsızlıkla ve yorgunluğun günlük hayata etkileriyle baş etmek için psikolojik destek alabilir. Meditasyon, nefes terapisi ve diğer tamamlayıcı tedaviler de size yardımcı olabilir. (3) Ayrıca uzmanlar hem yetişkinlerdeki hem gençlerdeki kronik yorgunluk belirtilerinin düzenli beslenme ve takviye edici gıdalarla azaltılabileceğini belirtir. (4)

Dengeli Beslenmeye Özen Gösterin

Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi (NHS), “Eatwell Rehberi” adlı yayınında iyi bir beslenme düzeninde olması gereken gıdalara ve bunların ideal tüketim miktarlarına yer verir. Kronik yorgunluk tedavisinde de bahsi geçen rehberdeki bilgilere göre bir beslenme rutini oluşturulabilir. (4) Aşağıda yorgunluğu giderecek besinlerden bazılarını görebilirsiniz.

Her gün minimum 5 porsiyon sebze ve meyve tüketebilirsiniz.
Patates, pirinç ve makarna gibi karbonhidrat kaynaklarından enerji alabilirsiniz.
Haftada en az 2 defa somon ve uskumru gibi yağlı balıkları tüketerek protein ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz.
Kalsiyum kaynağı olan süt, peynir ve yoğurt gibi gıdalarla beslenebilirsiniz.
Yemeklerinizde doymamış yağ türlerini kullanmayı tercih edebilirsiniz. (4)

Ayrıca günlük su tüketimine de önem verebilirsiniz. Her gün yeterince su içmek, vücudunuzdaki enerji üretimine yardımcı olabilir. (6) Öte yandan, kronik yorgunluk nedeniyle uyku problemleri yaşıyorsanız öğleden sonra ve akşam saatlerinde kafeinli içecekleri tüketmekten kaçınabilirsiniz. (4)

Takviye Edici Gıda Kullanımı için Doktorunuza Danışın

Uzmanlar, kronik yorgunluk için vitamin, mineral ve amino asit alımına dikkat etmenizi önerebilir. Mevcut araştırmalarda bahsi geçen mikro besinlerin kronik yorgunluğun tedavisinde etkili olup olmadığına dair kesin bilgiler bulunmaz. (1,4) Kronik yorgunluğun belirtilerini azaltmaya yardımcı olabilen bileşenlerden bazıları aşağıdaki gibidir.

C vitamini
E vitamini
B6 vitamini
B12 vitamini
Koenzim Q10
L-Glutamin
Magnezyum
Çinko (1)

Ayrıca kronik yorgunluk için takviye olarak D vitamini de alınabilir. Güneş ışığının etkisiyle vücutta sentezlenen D vitamini, zamanının çoğunu evde geçiren ve yatağa bağımlı kişilerde yetersiz olabilir. Sürekli ve belirgin yorgunluk yaşayan kişiler, doktoruna danışarak bu vitamini içeren takviyeleri kullanabilir. (4,7)

Kaynaklar