Sağlığınızın Dostu: K Vitamini Nedir ve Ne İşe Yarar?

Bir bileşik grubu olan K vitamini, kanın pıhtılaşmasına yardım eder. 1929 yılında Danimarkalı bilim adamı Henrik Dam tarafından keşfedilen bu vitamin; kan koagülasyonunda, kemik metabolizmasında ve diğer fizyolojik süreçlerde görev yapar. Bu sayede osteoporoz ve menenjit gibi rahatsızlıkların önlenmesinde ya da tedavisinde rol oynayabilir. (1)

K Vitamini Nedir?

K vitamini, yağda çözünen 2- metil-1,4 naftakinon içeren filokinon (K1), menakinon (K2) ve menadion (K3) yapılarından oluşan bileşik grubudur. (1) Daha sade bir tanımla; bazı gıdalarda bulunan, yağda çözünebilen ve besin takviyesi olarak kullanılabilen bir bileşendir. Bu vitaminin eksikliği, kanda pıhtılaşma sorunlarına yol açabilir. Ayrıca osteoporoz gibi iskelet sistemi rahatsızlıklarına neden olabilir. K vitamini yetersizliğinin temelinde bu bileşeni etkileyen ilaçların kullanımı ve bir sindirim problemi olan malabsorbsiyon bozukları bulunabilir. (2)

Farklı Çeşitler ve İşlevler: K Vitamini Çeşitleri Nelerdir?

K vitamini, kendi içinde filokinon (K1 vitamini) ve menakinon (K2 vitamini) gibi türlere ayrılır. Filokinonlar, yeşil yapraklı sebzelerde yer alır. Daha çok bakteriyel kökenli olan menakinonlar ise hayvan bazlı fermente gıdalarda düşük miktarda bulunur. Aşağıda K vitamini tipleri arasındaki filokinonu içeren bazı besinleri görebilirsiniz.

Karalahana, şalgam, ıspanak ve brokoli
Soya fasulyesi ve yağı
Havuç ve nar suyu
Zeytinyağı ve kanola yağı
Yaban mersini, incir ve üzüm
Süt, yumurta ve tavuk

K vitamini içeren besinler arasında somon ve karides de sayılabilir. Bahsi geçen besinlerden karalahana, şalgam, ıspanak ve brokoli, yüksek K vitamini değeriyle ön plana çıkar. Ayrıca bu vitamin; kalsiyum, magnezyum ve D vitamini gibi bileşenlerle beraber besin takviyelerinde de yer bulabilir. (2)

K Vitamininin Etkileri Nelerdir?

Düzenli alınan K vitamini, pıhtılaşma sorunlarını ve kontrolsüz kanama riskini önleyebilir. Pıhtılaşmayı sağlayan protrombin, bu vitamine bağlı olan bir proteindir. Kan sulandırıcı ilaçlar, ilgili proteinin etkisini ve dolayısıyla pıhtılaşmayı azaltabilir. Bu nedenle uzmanlar, kan sulandırıcı ilaç kullananların beslenme düzeninde söz konusu vitamine uygun miktarlarda yer vermesini önerir. K vitamininin görevleri arasında kemik gücünü korumaya ve geliştirmeye yardımcı olması da sayılabilir. Kemikte ve kıkırdakta bulunan Matrix Gla ile osteokalsin, bu vitamine bağımlı olan protein türlerindendir. K vitamininin özelliklerinden aldığı destek sayesinde mineralizasyon ve kalsifikasyon süreçlerini yürütür. (1,2)

Günlük K Vitamini İhtiyacı Ne Kadardır?

K vitamininin etkilerine ulaşmak için günlük ideal dozları bilmeniz faydalı olabilir. Yiyeceklerden ve takviyelerden alınması gereken vitamin miktarı, yaş grupları arasında değişiklik gösterebilir. (3) Aşağıdaki tabloda söz konusu vitaminin önerilen günlük alım dozlarını görebilirsiniz. (2,3)

Yaş	Günlük Yeterli Alım
0-6 ay	2,0 mcg
7-12 ay	2,5 mcg
1-3 yaş	30 mcg
4-8 yaş	55 mcg
9-13 yaş	60 mcg
14-18 yaş	75 mcg

19 yaş ve üzeri için belirlenen dozlar, kadınlarda ve erkeklerde birbirinden farklı olabilir. Bu yaş grubundaki kadınlar günde 90 mcg; erkekler ise 120 mcg seviyesinde K vitamini alabilir. Yenidoğan bebeklerde söz konusu bileşen yetersiz kalabilir. Buna bağlı olarak K vitamini eksikliği kanaması (VKDB) olarak bilinen sorun açığa çıkabilir. Amerikan Pediatri Akademisi, bu problemin doğum sırasında uygulanan, kas içi K1 vitamini desteğiyle önlenebileceğini belirtir. Kistik fibroz, çölyak hastalığı, ülseratif kolit ya da kısa bağırsak sendromu gibi rahatsızlıkları olanlarda görülen vitamin eksikliği ise beslenme düzeninin değiştirilmesi ve takviye kullanılması yoluyla dengelenebilir. (2)

Kaynaklar