Güneş lekeleri, cildin güneşe maruz kalması sonucu ortaya çıkabilen yaygın bir cilt sorunu olarak belirtilmektedir. Bu lekeler, melanin üretiminin artmasıyla oluşan pigmentasyon değişiklikleriyle kendini gösterebilir. Özellikle güneşe açık bölgelerde, yüz, eller, kol ve omuz gibi alanlarda sıkça görülebilirler. Güneş lekelerinin, yaşlanmanın belirtileri arasında yer aldığı belirtilmektedir, aynı zamanda cilt sağlığını ve estetiğini de etkileyebilirler. [1]
Bu yazıda, güneş lekesi neden olabilir, nasıl geçebilir, nasıl tedavi edilebilir ve nasıl önlenebilir sorularının bazı cevaplarını bulabilirsiniz.
Güneş Lekesi Nedir? Nerelerde Oluşur?
Güneş lekeleri, cildin güneşe maruz kalması sonucu ortaya çıkan pigmentasyon değişiklikleri olarak belirtilmektedir. Güneş lekeleri, cildin bazal tabakasında melanosit adı verilen hücrelerin artması ve melanin üretiminin artmasıyla meydana gelebilir. Bu nedenle, güneş lekeleri genellikle güneşe maruz kalan açık tenli kişilerde daha belirgin olabilir. [1]
Genellikle yüz, eller ve kollar gibi açıkta kalan bölgelerde görüldüğü bilinmektedir. Güneş lekeleri genellikle zararsız olabilse de, cilt görünümünü etkileyebilir ve estetik açıdan rahatsızlık verebilir. [1]
Güneş Lekeleri Neden Olur?
Güneş lekelerinin oluşumunda etkili olan faktörler, genellikle yaşlanma ve kronik güneşe maruz kalma ile ilişkili olabilir. Yapılan çalışmalar, güneş lekelerinin yaşla birlikte daha yaygın hale geldiğini belirtmektedir. [2] Özellikle 50 yaşın üzerindeki beyaz insanların %90'ından fazlasında güneş lekelerine rastlandığı ifade edilmektedir. [3]
Araştırmalar, kronik güneşe maruz kalmanın, güneş lekelerinin ortaya çıkmasında ve belirginleşmesinde önemli bir rol oynayabileceğini göstermektedir. Özellikle güneşe maruz kalma süresi ve sıklığı arttıkça, güneş lekelerinin görülme olasılığı da artabilir. [4]
Bununla birlikte, yaşlanmanın da güneş lekelerinin oluşumunda etkili olabileceği belirtilmektedir. Özellikle elli yaş üzerindeki bireylerde güneş lekeleri daha sık görülebilir. Yaşlanma süreciyle birlikte ciltteki melanositlerin aktivitesi değişebilir ve güneş lekelerinin oluşumunda rol oynayan melanin pigmentinin üretimi artabilir. [4]
Güneş lekelerinin nedenleri arasında yaşlanma ve kronik güneşe maruz kalmanın belirleyici olabileceği belirtilmektedir. Bu faktörlerin bir araya gelmesi, güneş lekelerinin ortaya çıkmasını hızlandırabilir ve bu lekeleri belirginleştirebilir. [4]
Güneş Lekesi Nasıl Geçer? Tedavi Yöntemleri Neler Olabilir?
Güneş lekelerinin görünümünü azaltmak ve cildin daha eşit tonlanmasını sağlamak için evde veya profesyonel olarak uygulanabilecek bazı yöntemler önerilmektedir. Güneş lekelerini hafifletmek için başvurulabilecek bazı yöntemler şunlar olabilir:
-
Evde Uygulanabilecek Bazı Yöntemler
- Aloe Vera: Aloe vera içerisinde bulunan aloin ve aloesin adlı bileşenler sayesinde hiperpigmentasyonu azaltıcı etkiye sahiptir , bu nedenle güneş lekelerini azaltmaya destek olabilir. [5], [6]
- Elma Sirkesi: Elma sirkesinde bulunan asetik asit, güneş lekelerinin rengini açmaya yardımcı olabilir. [7]
- C Vitamini: C vitamini, antioksidan özellikleriyle cildi güneşin zararlı etkilerine karşı korurken, aynı zamanda koyu lekelerin görünümünü azaltabilir. [8]
- E Vitamini: Araştırmalar, diyet yoluyla alınan E vitamininin ve topikal E vitamini yağının cildi güneş hasarına karşı koruyabileceğini ve güneş lekelerini hafifletebileceğini belirtmektedir. [9]
- Güneş Krem ve Losyonları: Güneş lekelerinin görünümünü azaltmaya yardımcı olduğu belirtilen birçok krem ve losyon bulunmaktadır. Ancak, bu ürünleri kullanmadan önce bir dermatologa danışılması daha uygun olabilir.[10]
-
Profesyonel Uygulanabilecek Bazı Yöntemler
- Lazer Tedavisi: Lazer tedavisi, güneş lekelerinin hızlı bir şekilde tedavi edilmesine ve kremle kıyaslandığında daha uzun süreli sonuçlar elde edilmesine yardımcı olabilir. [10]
- Kriyoterapi: Güneş lekeleri için yaygın bir tedavi olan kriyoterapide, güneş lekeleri dondurularak işlem gerçekleştirilebilmektedir. Cilt iyileştikçe, daha düzgün bir cilt tonu elde edilebilir. Tedaviden sonra ağrı veya geçici kızarıklık ve şişlik olabilir. [10]
- Mikrodermabrazyon: Bu işlem sırasında, cildin üst tabakası pürüzsüzleştirilebilmektedir. Araştırmalarda, özellikle kimyasal peeling ile birlikte uygulandığında bu yöntemin etkili olduğunu belirtilmektedir. Tedavi sonrasında hafif bir iltihaplanma görülebilir ve bu durumun genellikle birkaç saat içinde geçtiği belirtilmektedir. [10]
- Kimyasal Peeling: Bu yöntemin güneş lekelerini etkili bir şekilde tedavi edebileceği belirtilmektedir.Bu yönteme göre, kriyoterapi uygulanan hastaların biraz daha iyi sonuçlar elde etmesine rağmen, cilt kimyasal peeling sonrası kriyoterapiye kıyasla daha hızlı iyileşebilir. [10]
Vücutta Güneş Lekeleri Nasıl Önlenebilir?
Vücutta güneş lekelerinin oluşumunu önlemek önemlidir, çünkü güneşe maruz kalma, ciltteki pigmentasyon değişikliklerine neden olabilir. Güneş lekelerinin nasıl önlenebileceğine dair bazı önemli ipuçları şunlar olabilir:
- Güneşten koruyan giysiler ve aksesuarlar: Hafif ve uzun kollu gömlekler, pantolon, geniş kenarlı şapka ve UV korumalı güneş gözlükleri gibi güneşten koruyan giysiler ve aksesuarlar kullanarak güneşin zararlı etkilerinden korunulabilir. [10]
- UPF etiketi bulunan giysiler: Giysilerin üzerinde bulunan ultraviyole koruma faktörü (UPF) etiketi, güneşten daha etkili bir şekilde korunmaya yardımcı olabilir. UPF etiketine sahip giysiler tercih edilerek güneşin zararlı ışınlarından korunma sağlanabilir. [10]
- Güneş kremi: Güneş kremi, cildi güneşin zararlı etkilerinden korumada rol alabilir. Dışarı çıkmadan önce geniş spektrum koruma sağlayan, SPF 30 veya daha yüksek koruma faktörüne sahip ve suya dayanıklı güneş kremleri kullanılabilir. [10]
Kaynakça
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/pcmr.12232
- Bastiaens, M., Hoefnagel, J., Westendorp, R., Vermeer, B.-J., & Bouwes Bavinck, J. N. (2004). Solar Lentigines are Strongly Related to Sun Exposure in Contrast to Ephelides. Pigment Cell Research, 17(3), 225–229. doi:10.1111/j.1600-0749.2004.00131.x
- Ortonne JP, Pandya AG, Lui H, Hexsel D: Treatment of solar lentigines. J Am Acad Dermatol 2006;54:262-71. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16631967/
- https://jag.journalagent.com/turkderm/pdfs/TURKDERM_57_3_108_112.pdf
- https://www.thieme-connect.com/DOI/DOI?10.1055/s-0031-1298406
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1468-2494.2008.00432.x
- http://www.mdpi.com/1422-0067/10/9/4066/htm
- https://www.researchgate.net/publication/51970267_Split-Face_Study_of_Topical_238_L-Ascorbic_Acid_Serum_in_Treating_Photo-Aged_Skin
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1468-3083.2011.04219.x
- https://www.aad.org/public/cosmetic/age-spots-marks/get-rid-spots