Kolajen Nedir? Vücutta Üretilir Mi? Kolajen Nelerde Bulunur?

İnsan vücudunda en çok bulunan proteinlerden biri olan kolajen; cildin, kemiklerin, kasların, tendonların ve bağ dokunun yapısında önemli bir rol oynar. (1) Bu yazıda söz konusu maddenin nerede üretildiği, hangi besinlerde bulunduğu ve kolajen takviyesi hakkında detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.

Kolajen Nedir?

Kolajen nedir sorusunun cevabı son derece basittir: bu madde, vücudun birçok yerinde yaygın olarak bulunan bir proteindir. Bir diğer ifadeyle, lifler hâlinde düzenlenmiş üç zincirli protein molekülüdür. Memeli canlılardaki proteinin yaklaşık %30’unu meydana getirir. (1) Aynı zamanda bu protein türü; besinler, metabolitler ve diğer faktörlerin cilt hücreleri arasında taşınmasını sağlayan ESM maddesinin ana bileşenidir.

İnsan vücudunda kolajen üretimi yaşlandıkça azaldığı için cilt incelmesi başta olmak üzere çeşitli sorunlar meydana gelebilir. Bu nedenle ilgili proteinin farklı yollarla desteklenmesi gerekebilir. (2) Bu protein, hayvansal kaynaklıdır. (1) Ayrıca yulaf, arpa ve buğday gibi bitkisel kaynaklar da kolajene benzer proteinler içerir. Ancak bu glukanlar ya da polisakkaritler, yalnızca söz konusu proteinin oluşumunu destekler. Örneğin yapılan çalışmalarda, yulaftan elde edilen saf β-glukanının kolajen sentezini artırabildiğini ortaya koyar. (2)

Vücutta Kolajen Üretilir mi?

Kolajen ne demek sorusuna cevap verdikten sonra bu proteinin vücutta üretimi ile ilgili detaylara bu başlıktan ulaşabilirsiniz. İlgili proteinin üretimi, biyosentetik başlangıç maddesi olan prokolajenin senteziyle gerçekleşir. Ardından bu madde, enzimler aracılığıyla yıkıma uğrar. Kolajen sentezi, vücudumuzun protein yapısı için gerekli olan amino asitlerin alınmasıyla meydana gelir. Bu amino asitler, besinler yoluyla alınabilir veya vücudumuzun kendi proteinlerinin yıkımı yoluyla elde edilebilir. Bu proteinin sentezi, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir. Örneğin;

Yaşlanma
Yetersiz beslenme
Stres
Çevresel nedenler
Sigara içmek

gibi faktörler, bu işlemin gerçekleşme yoğunluğunu azaltabilir. (2) Aynı zamanda bazı hastalıklar da bu maddenin sentezini etkileyebilir. Örneğin Ehlers-Danlos sendromu, ciltteki kolajen sentezini azaltan genetik bir hastalıktır. (3)

Bu proteinin vücutta üretimi, yaşlandıkça azaldığı için cildin bozulması ve kemiklerin zayıflaması başta olmak üzere çeşitli belirtiler ortaya çıkar. Ancak sağlıklı bir diyet ve yaşam tarzı ile ilgili proteinin sentezini arttırmak mümkündür. Özellikle C vitamini, A vitamini, retinoidler, beta glukanlar, glikolik ve asiatik asitler, söz konusu süreci olumlu yönde destekleyen bileşenlerdir. (2) Ayrıca kolajen takviyesi de bu maddenin sentezini artırmaya yardımcı olabilir. (4)

Vücutta Kolajen Nerede Üretilir?

Vücutta kolajen, fibroblast adı verilen hücreler tarafından üretilir. Fibroblastlar, cildin alt tabakasında bulunan dermis başta olmak üzere çeşitli dokularda bulunur. Cildin destek yapıları hasar gördüğünde sentezlenerek iyileşme sürecine katkı sağlar. Bu hücrelerin yer aldığı dermis gibi bölümlerde kolajenler de açığa çıkar. (2) Vücudumuzda en çok bulunan kolajen türü olan tip 1; deride, kemiklerde, korneada ve tendonlarda bol miktarda mevcuttur. (1)

Kolajen Nelerde Var? Kolajen İçeren Besinler

Hayvansal kaynaklı bir protein olan kolajen; yumurta kabuğu zarı, deniz kabukluları, balık kıkırdağı ve balık derisi gibi bölümlerden elde edilir. (1,5) Bu konuda yapılan araştırmalar, söz konusu proteinin hayvanların deri, ayak ve kıkırdak bölümlerinde yoğunlaştığını ortaya koyar. (1) Örneğin tavuk ayağı, bu proteinin ekstraksiyonunda en çok kullanılan unsurlardan biridir. (5) Kolajen nelerde var sorusuna cevap verdikten sonra bu maddenin takviye olarak kullanımından bahsetmek mümkündür.

Kolajen Takviyesi Nedir?

Kolajen takviyesi, vücutta bu maddenin eksikliğini gidermek amacıyla kullanılır. Bu protein; cilt, kemikler, kaslar, kıkırdaklar ve tendonlar başta olmak üzere vücudun birçok yerinde bulunur. (2) Fakat yetersiz kaldığında bazı sorunlara yol açabilir. Bu takviyeler genellikle toz, kapsül veya tablet formunda üretilir. Hidrolize veya peptit şeklinde farklı formlarda sunulan takviye ile cildin esnekliğini iyileştirmeye, eklem sağlığına ve kemik yoğunluğunu arttırmaya destek olmaya ayrıca kas kütlesini korumaya yardımcı olmak amaçlanabilir. (5)

Kaynaklar: